XU HƯỚNG ẨM THỰC: CƠ HỘI TIỀM NĂNG HAY RỦI RO TIỀM ẨN?
Mặc dù đang trong thời điểm đối mặt với nhiều thách thức kinh tế, ngành F&B Việt Nam đang bùng nổ với doanh thu vượt ngưỡng 560 nghìn tỷ đồng, ghi nhận mức tăng trưởng 11% đáng ngạc nhiên trong năm 2023 (iPOS.vn). Trong bối cảnh đó, nhiều doanh nghiệp đang nhanh chóng theo đuổi những xu hướng “hot” nhất để giữ chân khách hàng và 'giữ nhiệt' cho thương hiệu của mình. Nhưng liệu đây có thực sự là cơ hội tiềm năng cho các doanh nghiệp nắm bắt, hay là họ đang tự mình bước vào 'cái bẫy' với những rủi ro tiềm ẩn khó nhận ra?
1. Hiện tượng ‘đu trend’ trong ẩm thực ngày nay: Đòn bẩy hay 'cạm bẫy'?
Doanh nghiệp đang dẫn đầu 'trend' hay bị cuốn theo nó?
Trong những năm gần đây, việc “đu trend” trở thành một cụm từ phổ biến trong ngành F&B, khi doanh nghiệp không ngừng khai thác các món ăn đang hot và được hưởng ứng nhiệt liệt trên mạng xã hội nhằm thu hút khách hàng và cạnh tranh với các đối thủ trên thị trường khi "người người nhà nhà ai cũng bắt trend".
Với sự phát triển của mạng xã hội, đặc biệt là TikTok, các món ăn mới lạ ngày càng dễ dàng trở thành trào lưu, từ những video ngắn về trải nghiệm thưởng thức cho đến các thử thách thú vị, nhanh chóng tạo sức hút mãnh liệt đối với người tiêu dùng. Các món ăn như trà mãng cầu, cà phê muối và bánh đồng xu đã không chỉ trở thành tâm điểm của các video TikTok review mà còn giúp các quán ăn, nhà hàng gia tăng lượng khách một cách đột biến nhờ “độ viral” trên mạng xã hội từ những nội dung đó (Vietcetera).
Thực tế, việc tạo ra những món ăn “theo trend” này không chỉ là món ăn mà dần tạo ra một thói quen tiêu dùng mới, giúp khách hàng cảm thấy “hợp thời” và không bị bỏ lỡ 'trend' nào. Chính yếu tố này khiến các doanh nghiệp tin rằng việc đón đầu xu hướng là một đòn bẩy hiệu quả để thu hút khách hàng và cải thiện doanh thu.
Tuy nhiên, liệu doanh nghiệp có đang thực sự dẫn đầu xu hướng hay vô tình bị cuốn vào vòng xoáy “đu trend” mà không có chiến lược rõ ràng? Khi vòng đời của các trào lưu ngày càng ngắn, không ít doanh nghiệp F&B đổ nhiều chi phí vào quảng cáo, sản xuất, nhưng lại dễ gặp rủi ro khi các món ăn này không có sức hút dài hạn. Để không rơi vào "cạm bẫy" của xu hướng ngắn hạn, chủ doanh nghiệp cần cân nhắc xem món ăn theo trend này có thực sự phù hợp với bản sắc thương hiệu và chiến lược kinh doanh bền vững hay không.
2. Tâm lý của khách hàng khi 'bắt trend' và 'bẫy ngọt ngào' cho doanh nghiệp
Điều gì khiến khách hàng mê mẩn những món ăn trend?
Theo báo cáo ngành của iPOS.vn vào năm 2023, có đến 65,3% người tiêu dùng Việt Nam đã thử các món ăn, thức uống theo xu hướng như cà phê muối, trà mãng cầu hay bánh đồng xu phô mai. Điều này cho thấy rằng người tiêu dùng rất dễ bị thu hút bởi các sản phẩm mới lạ, chính yếu tố mới lạ và khả năng thể hiện bản thân trên mạng xã hội đã giúp các món “hot trend” trở thành công cụ thu hút khách hàng và tăng doanh thu cho doanh nghiệp.
Tâm lý này bắt đầu từ đâu?
Các nhóm khách hàng, đặc biệt là khách hàng trẻ tiềm năng - Gen Z, thường bị thu hút bởi các món ăn đang gây sốt trên mạng xã hội, với tâm lý FOMO (Fear of Missing Out - cảm giác sợ bị bỏ lỡ) đóng vai trò rất lớn khi có thể tạo mức ảnh hưởng để kích thích sự hiếu kỳ, mong muốn mình luôn cập nhật các món hot trend nhanh chóng để có thể 'hợp thời'. Khi thấy bạn bè hoặc người nổi tiếng đăng tải hình ảnh về một món ăn mới lạ - mạng xã hội của họ được những món này 'phủ sóng', họ sẽ dễ dàng bị cuốn theo và tìm đến để “khám phá” và “check-in” trên mạng xã hội. Dần dần, đối với họ, việc thử một món ăn đang là xu hướng không chỉ là trải nghiệm ẩm thực mà còn là cách để thể hiện phong cách sống, thể hiện sự sành điệu và khẳng định được bản thân.
Bùng nổ nhanh chóng hay chỉ là 'Cạm bẫy doanh thu'?
Ngành F&B đang chứng kiến sự chuyển mình khi các doanh nghiệp dần nhận ra những rủi ro tiềm ẩn khi đu trend. Theo thống kê từ iPOS.vn, 51,8% doanh nghiệp F&B tại Việt Nam gặp khó khăn trong kiểm soát nguyên vật liệu về nguồn gốc, chất lượng và giá thành, trong khi 31% khác loay hoay với bài toán quản lý thu chi. Những món ăn thức uống chạy theo xu hướng tuy mang lại doanh thu đột phá trong thời gian ngắn, nhưng cũng có thể trở thành “bẫy ngọt ngào” mà doanh nghiệp dễ mắc phải.
Khi xu hướng dần hạ nhiệt, chi phí cho nguyên liệu, nhân công và marketing có thể trở thành gánh nặng, khiến doanh nghiệp rơi vào thế bị động. Đây là cái giá đắt của việc chạy theo lợi nhuận tức thời mà không cân nhắc kỹ về hiệu quả dài hạn. Thay vì chỉ tập trung vào lợi ích bề mặt từ việc bắt trend, doanh nghiệp cần hướng đến giá trị lâu dài, nắm bắt sâu hơn vào nhu cầu thực sự của khách hàng. Chính ở đó, sự tò mò khám phá và mong muốn cá nhân hóa trải nghiệm của khách hàng sẽ giúp giữ vững sự thu hút, ngay cả khi cơn sốt đã nguội dần.
3. Hoà mình nhưng không hoà tan': Chiến lược bền vững nào để vừa đu trend, vừa tạo trend?
Doanh nghiệp F&B có nên 'bắt trend' không? Làm thế nào để không "Sai một li, đi một dặm"?
Trong bối cảnh hiện tại, không phải mọi doanh nghiệp đều cần đu trend để thành công, và cũng không phải xu hướng nào cũng phù hợp với tất cả. Các thương hiệu lớn thường có khả năng tự tạo xu hướng, giúp họ khẳng định dấu ấn riêng mà không cần phải hòa lẫn với trào lưu chung. Ngược lại, những thương hiệu mới hoặc nhỏ hơn có thể tận dụng trào lưu như một “cửa ngõ” để tiếp cận khách hàng. Tuy nhiên, dù thuộc nhóm nào, điều quan trọng vẫn là sự khéo léo trong cách tiếp cận. Khi điều chỉnh công thức, cách trình bày món ăn hoặc câu chuyện thương hiệu, các doanh nghiệp có thể biến món ăn trend thành một sản phẩm đặc trưng của mình, chứ không đơn thuần là “món ăn theo trend.”
Hiện tượng 'hot' nếu không biết tận dụng thì sẽ bị bão hoà
Trong khi nhiều món ăn theo trend chỉ tồn tại ngắn ngủi và dễ dàng thoái trào, cà phê muối lại là một ngoại lệ khi thành công duy trì sức hút của mình và trở thành "hot trend" bền vững trong ngành F&B Việt Nam. Theo iPOS.vn, cà phê muối chiếm 34,8% sự lựa chọn của người tiêu dùng trong năm 2023, vượt qua nhiều món nổi bật khác như trà mãng cầu và bánh đồng xu. Hương vị độc đáo của cà phê muối - kết hợp hài hòa giữa đắng, mặn và thơm béo - đã giúp món này không chỉ gây tò mò mà còn tạo ra một cộng đồng yêu thích, góp phần kéo dài vòng đời của xu hướng.
Biến xu hướng nhất thời thành chiến lược dài hạn của mình, tại sao không?
Một ví dụ điển hình là thương hiệu Cà Phê Muối Chú Long, đã thành công khi biến cà phê muối thành món "signature" của mình. Từ một xe đẩy bán lề đường, chú Long đã nhanh chóng xây dựng được sự tin yêu của khách hàng nhờ vào chất lượng và sự tâm huyết trong từng ly cà phê. Nhờ vào chiến lược marketing hiệu quả đã giúp thương hiệu dễ tiếp cận hơn, phát triển mạnh mẽ thành chuỗi và qua đó nhận được đánh giá cao từ người tiêu dùng. Chính điều này đã giúp cà phê muối Chú Long lan tỏa rộng rãi, mở nhiều chi nhánh khắp TP.HCM, trở thành điểm đến quen thuộc cho cả giới trẻ và người lớn tuổi (Kenh14).
4. Giữ 'cái đầu lạnh' để đu trend đúng cách
Đu sao cho đúng? Bảo vệ bản sắc và tối ưu chi phí hiệu quả
Việc đu trend thành công không chỉ dừng lại ở ý tưởng mà còn đòi hỏi sự kiểm soát chặt chẽ về chi phí và quản lý tài chính. Khi một món ăn trở nên hot, nhiều doanh nghiệp dễ dàng đổ tiền vào nguyên liệu, quảng cáo, và mở rộng quy mô mà quên đi yếu tố rủi ro. Một cách thông minh là thực hiện các “test run” – thử nghiệm ngắn hạn – để xem xét phản ứng của khách hàng trước khi đầu tư lớn. Cách này không chỉ giúp doanh nghiệp giữ được sự linh hoạt mà còn tránh lãng phí nguồn lực khi thị trường không phản hồi như kỳ vọng.
Ngoài ra, việc kiểm soát chi phí đu trend còn đòi hỏi doanh nghiệp giữ vững bản sắc thương hiệu. Đối với các thương hiệu nhỏ, “đu trend” thành công đòi hỏi việc tận dụng xu hướng mà không đánh mất cái “chất riêng.” Khi món ăn được điều chỉnh để phù hợp với phong cách và câu chuyện thương hiệu, doanh nghiệp vừa thu hút được sự chú ý từ trào lưu, vừa củng cố bản sắc riêng biệt, giúp khách hàng nhận diện thương hiệu một cách rõ nét.
5. Bí Quyết Tối Ưu Để Nắm Bắt Cơ Hội Mà Không Đánh Mất Bản Sắc
Đu trend có phải là chiến lược bền vững cho doanh nghiệp của bạn?
Chạy theo các xu hướng có thể giúp tăng trưởng doanh thu trong ngắn hạn, nhưng không phải là chiến lược bền vững cho mọi doanh nghiệp. Thay vì hoàn toàn phụ thuộc vào các trào lưu, một kế hoạch phát triển dài hạn, tập trung vào giá trị cốt lõi của thương hiệu sẽ mang lại hiệu quả lâu dài hơn. Đu trend chỉ nên đóng vai trò hỗ trợ cho chiến lược tổng thể, chứ không phải là trung tâm của thương hiệu. Với cách tiếp cận này, doanh nghiệp có thể khai thác các cơ hội từ xu hướng mà vẫn giữ được bản sắc và ổn định phát triển theo thời gian.
Việc biết khi nào nên đu trend và khi nào nên đứng ngoài là một phần quan trọng trong chiến lược định vị của doanh nghiệp. Tận dụng xu hướng có thể giúp thương hiệu thu hút sự chú ý từ công chúng, nhưng nếu không được điều chỉnh khéo léo, nó có thể khiến doanh nghiệp rơi vào lối mòn và mất đi cái “chất” riêng.
Bạn đang đối mặt với thách thức làm sao để xây dựng và duy trì một thương hiệu F&B bền vững, thu hút người tiêu dùng trong thị trường đầy cạnh tranh và thay đổi? AAU Consulting sẽ đồng hành cùng bạn để đảm bảo thương hiệu của bạn không chỉ tồn tại mà còn nổi bật và bền vững với thời gian.
Bạn có đang lo lắng về việc liệu thương hiệu của mình có đủ khác biệt và đáng tin cậy để thu hút những khách hàng ngày càng yêu cầu cao về tính “xanh” và sự minh bạch?
Bạn muốn tạo dựng một Brand Guideline bền vững và nhất quán, giúp khách hàng dễ dàng nhận diện và tin tưởng vào các giá trị mà doanh nghiệp cam kết?
Bạn cần một chiến lược kinh doanh và marketing hiệu quả giúp thương hiệu thích ứng với xu hướng tiêu dùng xanh, đồng thời tăng trưởng doanh thu mà không đánh mất bản sắc?
Bạn gặp khó khăn trong việc xác định các chiến lược marketing xanh để xây dựng lòng trung thành và tăng cường kết nối với khách hàng quan tâm đến sức khỏe và trách nhiệm xã hội?
Bạn có muốn sở hữu kế hoạch kinh doanh và marketing cụ thể không chỉ đáp ứng xu hướng hiện tại mà còn thúc đẩy vị thế của bạn là một thương hiệu tiên phong trong làn sóng tiêu dùng bền vững?
Với Giải pháp tư vấn chiến lược kinh doanh và marketing F&B từ AAU Consulting, chúng tôi mang đến giải pháp thực tiễn giúp bạn không chỉ bắt kịp xu hướng mà còn biến nó thành lợi thế dài hạn. Đội ngũ chuyên gia sẽ hỗ trợ bạn xây dựng kế hoạch marketing bài bản, quản lý chi phí và giữ vững bản sắc thương hiệu. Liên hệ AAU Consulting ngay để tối ưu hóa doanh nghiệp F&B của bạn!
Tác giả: Anh Thy
---------------------------------
AAU CONSULTING - TIÊN PHONG GIẢI PHÁP SET UP & VẬN HÀNH CHUYÊN SÂU CHO F&B
THÔNG TIN LIÊN HỆ
📞 Hotline: 0565 66 76 86
🌐 Website: aau.vn
📩 Email: contact@aau.vn
🏢 Địa chỉ: 343 Đường Phạm Ngũ Lão - Quận 1 - HCM
