Nhượng quyền thương hiệu F&B đang trở thành xu hướng được nhiều chủ thương hiệu lựa chọn để mở rộng mô hình kinh doanh. Tuy nhiên, không ít người “vội vàng” mà chưa chuẩn bị kỹ dẫn đến thất bại trong quá trình phát triển chuỗi. Vậy nguyên nhân thực sự nằm ở đâu? Cùng AAU Academy khám phá 5 lý do phổ biến khiến nhượng quyền F&B dễ thất bại và cách khắc phục hiệu quả ngay từ đầu trong bài viết dưới đây!
1. Không có hệ thống đào tạo chuẩn hóa
Một trong những nguyên nhân cốt lõi khiến nhiều mô hình nhượng quyền F&B thất bại nằm ở việc thiếu hệ thống đào tạo chuẩn hóa. Có thể nói nhượng quyền F&B không chỉ là chuyển giao tên thương hiệu hay sản phẩm mà là “sao chép” một mô hình kinh doanh F&B đã được vận hành thành công. Đặc biệt, khi không có chương trình đào tạo bài bản cho các vị trí trọng yếu như phục vụ (FOH), bếp (BOH) hay cấp quản lý, bên mua nhượng quyền sẽ buộc phải vận hành theo cảm tính, dẫn đến sai lệch trong quy trình, sản phẩm không đồng đều và dịch vụ khách hàng thiếu chuyên nghiệp. Hậu quả của việc không có hệ thống đào tạo chuẩn hóa là việc khách hàng dễ dàng nhận ra sự chênh lệch giữa các chi nhánh từ đó mất niềm tin vào thương hiệu F&B. Ngoài ra, doanh số sụt giảm, nhà đầu tư nản lòng sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến uy tín và tốc độ mở rộng của toàn hệ thống.
Một trong những giải pháp cho vấn đề này là ngay từ đầu, chủ thương hiệu F&B cần thiết lập hệ thống đào tạo toàn diện và có khả năng nhân bản. Cụ thể, chương trình đào tạo nên bao gồm onboarding rõ ràng, đào tạo tại chỗ (OJT), tài liệu e-learning dễ tiếp cận, cùng với hệ thống checklist đánh giá định kỳ. Quan trọng hơn, hệ thống này phải được cập nhật liên tục theo thực tế vận hành và có cơ chế giám sát, phản hồi 2 chiều giữa chủ thương hiệu F&B và nhà đầu tư nhượng quyền. Do đó, hệ thống đào tạo chuẩn hóa là yếu tố đảm bảo sự đồng nhất, chất lượng và phát triển bền vững cho thương hiệu F&B trong hành trình nhượng quyền.
Hệ thống đào tạo nhân viên (Nguồn: Internet)
2. Không có bếp trung tâm hoặc chuỗi cung ứng kiểm soát
Một trong những lý do phổ biến khiến mô hình nhượng quyền F&B dễ thất bại chính là thiếu bếp trung tâm hoặc hệ thống chuỗi cung ứng kiểm soát. Bếp trung tâm (Central Kitchen) là nơi thực hiện sơ chế, chế biến bán thành phẩm theo công thức chuẩn, sau đó phân phối đến các chi nhánh trong hệ thống. Mục tiêu chính là đảm bảo chất lượng đồng nhất và tối ưu chi phí nguyên liệu. Cụ thể, khi mỗi chi nhánh tự mua nguyên liệu, tự sơ chế và chế biến thì sự khác biệt về chất lượng món ăn gần như là không thể tránh khỏi. Điều này dẫn đến tình trạng cùng một thương hiệu nhưng mỗi cửa hàng lại mang đến trải nghiệm khác nhau cho khách hàng từ hương vị đến cách bài trí. Với một thương hiệu F&B đang mở rộng hệ thống, đây là rủi ro lớn khiến khách hàng mất niềm tin và dễ dàng rời bỏ. Không có bếp trung tâm cũng khiến nhà đầu tư gặp khó khăn trong vận hành. Cụ thể, khi không có quy trình cung ứng rõ ràng và nguyên liệu không đạt chuẩn, việc kiểm soát chi phí, giảm hao hụt hay đảm bảo lợi nhuận trở nên vô cùng khó khăn. Lâu dần, nhà đầu tư sẽ mất động lực, doanh số giảm và có thể rút khỏi hệ thống ảnh hưởng trực tiếp đến uy tín thương hiệu.
Một trong những cách giúp hạn chế vấn đề này là xây dựng bếp trung tâm kết hợp với hệ thống chuỗi cung ứng khép kín từ quản lý kho đến đóng gói và vận chuyển lạnh đúng chuẩn. Đây là nền tảng cốt lõi để đảm bảo chất lượng đồng bộ cho tất cả điểm bán và phát triển nhượng quyền F&B bền vững.
3. Thiếu hệ thống công nghệ giám sát
Một trong những nguyên nhân khiến mô hình nhượng quyền F&B thất bại là thiếu hệ thống công nghệ giám sát. Khi mở rộng thương hiệu F&B, việc kiểm soát từng điểm bán bằng phương pháp thủ công là không khả thi. Do đó, không có công nghệ hỗ trợ, chủ thương hiệu nhượng quyền sẽ không thể theo dõi chính xác doanh thu thực tế, tồn kho, quy trình vận hành hay mức độ tuân thủ của các nhà đầu tư. Điều này dẫn đến tình trạng gian lận doanh thu, thất thoát nguyên vật liệu, sai lệch báo cáo và thậm chí là mất kiểm soát thương hiệu F&B. Ví dụ, nhiều thương hiệu F&B gặp khó khăn vì các điểm nhượng quyền báo cáo doanh thu thấp hơn thực tế nhằm giảm phí bản quyền hoặc không tuân thủ đúng quy trình vận hành chuẩn gây ảnh hưởng đến chất lượng dịch vụ.
Vấn đề này có thể được phát hiện và ngăn chặn nếu có hệ thống công nghệ tích hợp toàn diện bằng cách ứng dụng các nền tảng quản lý hiện đại như ERP, POS và CRM để kết nối toàn bộ hệ thốn. Cụ thể, ERP (Enterprise Resource Planning) là hệ thống giúp quản lý hoạt động nội bộ như kho, mua hàng, đơn hàng và tài chính. Bên cạnh đó, POS (Point of Sale) là phần mềm bán hàng tại quầy, ghi nhận mọi giao dịch và dữ liệu doanh thu. Trong khi đó, CRM (Customer Relationship Management) hỗ trợ quản lý thông tin khách hàng, lịch sử mua hàng, chương trình chăm sóc và các chiến dịch tiếp thị. Khi các công cụ này được tích hợp và vận hành hiệu quả, thương hiệu F&B có thể đảm bảo tính minh bạch, chính xác và tối ưu hiệu suất trong toàn bộ chuỗi nhượng quyền.
Công nghệ giám sát là nguyên nhân quan trọng giúp việc nhượng quyền F&B hiệu quả (Nguồn: Internet)
4. Pháp lý hợp đồng lỏng lẻo
Một trong những nguyên nhân chính khiến mô hình nhượng quyền F&B thất bại là pháp lý hợp đồng lỏng lẻo. Cụ thể, khi hợp đồng nhượng quyền được soạn thảo sơ sài, thiếu điều khoản chặt chẽ hoặc không thể hiện rõ quyền và nghĩa vụ của hai bên dễ dẫn đến tranh chấp, hiểu lầm và thậm chí là vi phạm nghiêm trọng. Ví dụ, nhiều thương hiệu F&B đã rơi vào tình cảnh bị nhà đầu tư tự ý thay đổi công thức, thậm chí sao chép mô hình để mở thương hiệu riêng chỉ vì không có cơ sở pháp lý đủ mạnh để bảo vệ quyền lợi. Việc không quy định rõ các điều khoản như phạm vi sử dụng thương hiệu, quyền sở hữu trí tuệ, khu vực độc quyền, phí duy trì, điều kiện chấm dứt hợp đồng hay xử lý vi phạm,... Những tranh chấp này không chỉ gây tổn thất tài chính mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến uy tín thương hiệu F&B trên thị trường.
Giải pháp cho vấn đề này là xây dựng bộ hợp đồng nhượng quyền chuẩn hóa được thiết kế bởi đội ngũ pháp lý hiểu rõ đặc thù mô hình F&B. Hợp đồng cần đi kèm các tài liệu hỗ trợ như: manual vận hành, checklist chuyển giao, NDA (bảo mật) và quy định xử lý rủi ro. Bên cạnh đó, chủ thương hiệu F&B cũng nên thường xuyên tổ chức đối thoại, cập nhật và đào tạo pháp lý cho đối tác nhằm đảm bảo sự tuân thủ và hợp tác lâu dài.
Hệ thống pháp lý (Nguồn: Internet)
5. Không chuẩn hóa mô hình tài chính
Một trong những lý do phổ biến nhưng ít được chuẩn bị kỹ khi nhượng quyền thương hiệu F&B là không chuẩn hóa mô hình tài chính. Cụ thể, nhiều thương hiệu F&B khi mở rộng thông qua nhượng quyền chỉ quan tâm đến phí nhượng quyền đầu vào mà bỏ qua việc xây dựng cấu trúc tài chính rõ ràng và có thể nhân bản cho từng điểm bán. Điều này khiến cả chủ thương hiệu F&B và nhà đầu tư dễ rơi vào tình trạng mất cân đối dòng tiền, lỗ kéo dài hoặc không đạt điểm hòa vốn.
Rất nhiều nhà đầu tư nhượng quyền không được cung cấp đủ thông tin về chi phí thực tế như vốn đầu tư ban đầu, phí vận hành định kỳ, chi phí đào tạo, marketing địa phương (LSM), phí bản quyền hàng tháng hay chi phí quản lý chất lượng từ hệ thống. Khi không có mô hình tài chính mẫu, nhà đâu tư không thể tính toán được lợi nhuận kỳ vọng, từ đó dễ ra quyết định sai và gặp rủi ro tài chính sau vài tháng vận hành.
Giải pháp cho vấn đề này là cần xây dựng mô hình tài chính mẫu (franchise financial model) ngay từ đầu, bao gồm phân tích P&L (Profit and Loss Statement), công thức tính điểm hoà vốn, dòng tiền hàng tháng, và các chỉ số hiệu quả như ROI hoặc thời gian hoàn vốn. Đồng thời, chủ thương hiệu F&B nên cung cấp cho nhà đầu tư công cụ hoặc hỗ trợ tư vấn tài chính để đảm bảo mọi quyết định đầu tư đều có cơ sở.
Tổng kết
Trên đây là 5 nguyên nhân hàng đầu khiến mô hình nhượng quyền thương hiệu F&B dễ thất bại cùng với những giải pháp thiết thực giúp bạn tránh vấp phải ngay từ bước khởi đầu. Hy vọng bài viết đã mang đến cho bạn góc nhìn rõ ràng hơn để xây dựng hệ thống nhượng quyền bài bản, bền vững. Đừng quên theo dõi blog của AAU Academy để tiếp tục cập nhật những kiến thức chuyên sâu và xu hướng mới nhất trong ngành F&B – hành trang không thể thiếu cho bất kỳ ai muốn thành công với mô hình nhượng quyền.
